Over Saskia en Erik
Saskia Prijs is werkzaam bij Karakter Kinder- en Jeugdpsychiatrie als manager bedrijfsvoering en als relatiemanager in de regio Twente. “Wat ik echt heel leuk vind is om samen het verschil te maken. Ik zet mij er enorm voor in om samen met aanbieders, gemeenten, scholen en allerlei andere partijen, zoals huisartsen, het verschil te maken voor onze jeugdigen. Dat ik nu voor acht uur per week ben gedetacheerd door Karakter voor de Aanpak Wachttijden in Twente past helemaal bij wat ik belangrijk en leuk vind in het werk.”
Erik Otten is van huis uit medisch socioloog. Hij is sinds 2020 verbonden aan de gemeente Enschede binnen jeugdhulp. “Samen met Inge Bakker was ik kwartiermaker voor de Aanpak Wachttijden en dat is nu uitgemond in de functie van Programmaleider van de Aanpak. Daarnaast werk ik nog een dag in de week bij centrumgemeente Enschede aan de bovenregionale specifieke uitkeringen (SPUK’s): acute Jeugd GGZ, de open residentiele driemilieus voorzieningen en het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel.”
Wachttijden terugbrengen
De Aanpak Wachttijden is een programma voor de aankomende drie jaar. We hebben al heel lang wachttijden in de regio en dat raakt kwetsbare jeugdigen en hun gezinnen, die niet geholpen kunnen worden. Als die jeugdigen jong zijn en niet de juiste zorg kunnen ontvangen, dan missen we kansen om die jeugdigen en hun gezinnen te laten verbeteren. Erik: “Het is heel jammer als we er niet op tijd bij kunnen zijn. Dat vinden we schrijnend in Nederland en ook in Twente. Dat is voor mij een enorme motivator om te werken aan het terugbrengen van wachttijden. Daarnaast is de Aanpak Wachttijden zo belangrijk omdat we een andere methodiek hebben gekozen die een beroep doet op het intensiveren van de samenwerking tussen gemeenten, wijkteams en jeugdhulp. Die methodiek is niet alleen belangrijk voor de Aanpak Wachttijden, maar ook voor andere opgaven in onze regio, provincie en heel het land.” Saskia: “Ik zie de Aanpak Wachttijden als een vliegwiel om nieuwe, effectieve zorgarrangementen te creëren. Er is heel veel overeenstemming over oplossingsrichtingen. Zorgaanbieders en gemeenten, ondersteund door ervaringsdeskundigen, willen samen het traject naar realisatie doorlopen. Daar hoort ook passende financiering bij.”
Voor jeugdige, gezin, professional èn behandelaar
Natuurlijk doen we dit voor de jeugdigen en hun gezin, maar we gaan ook het verschil maken voor de professionals in de jeugdhulp. Saskia: “Dat is precies wat ik bedoel met het vliegwiel. Ik zie dat de Aanpak Wachttijden voor het hele veld van belang is. We pakken problemen op waar mensen tegenaan lopen, zowel de jeugdigen en hun gezinnen, als de professionals. Wachttijden zijn vervelend voor iedereen, dus naast jeugdigen en ouders ook voor de behandelaren en ook voor bijvoorbeeld huisartsen, die aan de voorkant staan en doorverwijzen. Die voelen heel veel stress van de kinderen die ze niet kunnen helpen. Zij moeten elke dag keuzes maken wat spoed is en wie ze wel of niet helpen. De vraag is hoe we huisartsen kunnen helpen zowel met betere afstemming met de wijkteams als met een doordachte verwijzing naar het jeugdhulpcircuit. Met de Aanpak Wachttijden gaan we het verschil maken voor de jeugdigen, gezinnen, professionals en de behandelaren.”
Lerend vermogen
De aanpak is bijzonder omdat we een gezamenlijk lerend vermogen op gang gaan brengen. We organiseren slimmere zorgroutes, processen, governance en communicatie om specialisten en generalisten aan elkaar te verbinden.
Erik licht daarop toe: “We willen leren wat we doen. Leren is heel belangrijk en dat doen we misschien wel te weinig in Twente. Dat doen we onder andere aan de hand van data en dataontwikkeling om te onderzoeken hoe het verloop van wachttijden in Twente is. We hopen uit die data aanknopingspunten te vinden voor oorzaken en aanpakken. Wat zijn de werkende principes? Wat werkt niet? In de hele keten van de jeugdhulp willen we de oplossing zoeken en dus niet cosmetisch op sommige plekken iets reduceren, want dan missen we dat we op andere plekken weer problemen creëren. Deze aanpak kan alleen maar succesvol zijn als we het in de hele keten en in de hele regio tot gedeeld onderwerp maken. “
Horizontale samenwerking
We hebben in de jeugdhulp veel meer aanpakken nodig die horizontaal is en meer samenwerkingsverbanden creëren. Dus niet vanuit gemeentelijke procedures met een eigen agenda ontwikkelen wat ons goed lijkt, waarbij de aandacht ligt op beheersbaarheid, maar waarbij we het grote plaatje missen. Erik: “Dit zal de zorgaanbieders enorm aanspreken, maar het vergt wel dat zorgaanbieders hun zorgaanbod verbreden en versoepelen. Voor de gemeenten vergt dat aanpassingen in de toegang, in de bekostiging en in administratieve procedures. We hopen dat de Aanpak Wachttijden een vliegwiel is voor het versnellen en verstevigen van de horizontale samenwerking in Twente.”
Saskia: “Deze aanpak is van ons allemaal, van iedere schakel in de keten. We moeten het samen doen. Als we de wachttijden aanpakken, dan krijgen we ook te maken met wonen en zorg, met instroom naar voorzieningen en uitstroom, innovatie van zorg en ambulante zorgarrangementen. Met kleinschalige woonvormen waar we al druk mee bezig zijn. We hebben het over de rol van de gemeentelijke toegang en de Verklarende Analyse, een element dat binnen het Expertisenetwerk Jeugd Overijssel zo belangrijk is. Je ziet dat zo’n wachttijdenaanpak overal op inspeelt en dwars door alle opgaven heen gaat. Dat creëert lichte ongemak en misschien ook wel een beetje chaos, maar we denken dat dat een kans biedt om de opgaven met elkaar te verenigen.” Erik: “De Aanpak Wachttijden moet ook landen bij de inkoop en we hopen dat de inzichten die we verwerven ook gebruikt kunnen gaan worden bij de inkoop. We weten dat het inkoopproces ingewikkeld is en veelomvattend, maar we moeten wel proberen om ook daar de prioriteiten onder te brengen. Dat vergt goede afstemming tussen alle opgaven, waaronder de Aanpak Wachttijden, en de inkoopvoorbereiding.”
Communicatie als verbindende factor
De Aanpak Wachttijden is een iteratief proces en dat is best ingewikkeld. Dat vraagt een lerend vermogen, waarbij we zorginzet veranderen, onderzoeken, uitbouwen en verder ontwikkelen. Uiteraard zorgen voor bijpassende communicatie. We haken we aan bij landelijke ontwikkelingen. Op deze wijze werken we aan een systeemaanpak in de aankomende drie jaar.
Erik: “De communicatie is erg belangrijk in dit programma. De communicatie moet ondersteunen dat we op allerlei plekken bezig zijn, welke effecten we bereiken, wat werkende principes zijn. Dat is heel belangrijk om te delen en de communicatie van de wachttijden kan ook weer een vliegwiel zijn voor wat bredere communicatie over wat we aan het doen zijn in Twente. De noodzaak van leren wordt ook door VWS in de brief van de staatsecretaris benadrukt. We moeten leren van goede interventies en dit toelichten zal dan ook de basis zijn van de communicatie. We moeten een gezamenlijke taal gaan spreken en weten waar we met elkaar aan werken.“ Saskia: ”Met dit programma hebben we nog meer partijen aangehaakt dan in andere programma’s waar we in de regio mee bezig zijn. Erik maakt zich daar heel hard voor. En lukt het niet om bepaalde schakels te verbinden dan probeert hij het wel weer op een andere manier. Erik geeft nooit op.” Erik: “Dankjewel.” Vervolgens: “Het klopt ook wel. Ik heb veel persoonlijke contacten geïnformeerd en om hulp gevraagd om hun netwerk te openen. Maar we laten ook zien hoe we te werk gaan en nemen het netwerk daarop mee. Die aanpak is omarmd door de kerngroep die we geformeerd hebben. Onze visie, over de lerende samenwerking, werd gedeeld en daardoor ook verder uitgedragen. We staan er samen voor.”
Landelijk Team
We werken samen met het Landelijk Team Aanpak Wachttijden, die ons in de eerste fase van ons programma ondersteunen in de stappen die we willen en moeten zetten. Zo zijn we goed op de hoogte wat er landelijk speelt en kunnen we direct succesvolle aanpakken implementeren in Twente. Juist door aan te sluiten bij het landelijke ga je breder kijken en verbreed je je blik op je werkveld. Dat start bijvoorbeeld al met het tweekoppig programmamanagement: samen hebben Erik en Saskia een breed palet aan kennis. Ze houden elkaar scherp door verschillende deskundigheden een plek te geven. Samen hebben ze een heel groot netwerk, vanuit de gemeenten en zorgaanbieders met allen een grote expertise. Maar ze hebben het hele netwerk nodig. Saskia: “Dat begint natuurlijk bij onze brede kerngroep, bestaande uit alle sectoren binnen jeugdhulp in Twente. Maar we hebben ook mensen nodig die het reilen en zeilen kennen, soepele managers die snappen dat het belangrijk is om in deze aanpak te investeren, en bestuurders die zich willen inzetten. Bestuurders die de aanpak willen volgen en ondersteunen.”
Contact met Saskia en Erik
Volg de Aanpak Wachttijden via samen14.nl/wachttijden. We delen hier alle kennis en informatie die we opdoen met het hele netwerk. Hebt u een interventie, een goed idee, wilt u meedenken, hebt u vragen of suggesties? Bel Saskia Prijs op 06-55486403 of mail naar s.nieboer@karakter.com. Of neem contact op met Erik Otten via 06-48407609 of mail naar e.otten@enschede.nl.